Opis
W zgodnej opinii najwybitniejszych historyków wojskowości, jazda polska jest uważana za symbol naszej narodowej wojskowości. W ponad tysiącletniej historii naszej państwowości, żadna inna formacja wojskowa nie może się równać z jej skutecznością w walce z przeciwnikiem. Warto od razu wyjaśnić, że powyższa konkluzja nie dotyczy tylko i wyłącznie XVI, XVII i XVIII wiecznej husarii, ale także średniowiecznej konnicy oraz nowożytnej kawalerii. Jeśli te formacje wojskowe przez całe wieki przynosiły chwałę polskiej wojskowości to dlaczego zniknęły z pól bitewnych i czy można było temu zapobiec? Na te zasadnicze pytania oraz wiele innych, stara się rzeczowo odpowiedzieć w prezentowanej publikacji, dr Marek Groszkowski – absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, pasjonujący się historią wojskowości nowożytnej. Przypomnijmy naszym Klientom, że wymieniony historyk wojskowości jest także autorem znakomitego opracowania „Husaria. Skrzydlaci wojownicy”, wydanego w 2021 roku. Najnowsza publikacja Wydawnictwa SBM, zatytułowana – „Historia Jazdy Polskiej” wypełnia dotkliwą lukę na naszym rynku księgarskim, gdyż jest od XIX wiecznego wydania pracy „Historya jazdy polskiej” Konstantego Górskiego, dopiero drugim opracowaniem charakteryzującym jazdę polską jako całość.
W prezentowanym opracowaniu, ponadtysiącletnia historia polskiej jazdy została przedstawiona w czterech obszernych rozdziałach:
1. Jazda rycerska wieków średnich – czyli tzw. okres Polski wczesnopiastowskiej, rozbicia dzielnicowego i ponownego zjednoczenia, w których dominującą formacją wojskową była konnica rycerska. Obok charakterystyki uzbrojenia, wyposażenia oraz taktyki walki, autor w tym rozdziale poddaje analizie najważniejsze bitwy jakie stoczyła konnica rycerska z najeźdźcami: bitwa pod Cedynią w 972 roku z armią niemiecką, bitwa pod Legnicą z armią mongolską w 1241 roku, bitwa pod Płowcami w 1331 roku z armią krzyżacką, bitwa pod Grunwaldem w 1410 roku z armią krzyżacką. W tym rozdziale, autor obszernie wyjaśnia także okoliczności historyczne i ekonomiczne, które legły u podstaw narodzin rycerstwa. Warto także skonstatować, że w roku 1110 nad Trutiną miała miejsce bitwa z Czechami, w której po stronie polskiej uczestniczyła tylko sama jazda. Jej militarny sukces w tej bitwie był wyraźnym sygnałem, że w przyszłości rola jazdy stanie się jeszcze ważniejsza, co się w pełni potwierdziło.
2. Jazda nowożytna ( XVI – XVIII w. ) – to w tym okresie polska jazda osiągnęła szczyt swej potęgi. Ponieważ to właśnie w tym okresie narodziła się konnica nowego typu – husaria, której uzbrojenie, wyposażenie, taktyka oraz organizacja były przedmiotem poprzedniej publikacji autora ( Husaria. Skrzydlaci wojownicy), przypomnijmy tylko najważniejsze bitwy w których ci wspaniali bojownicy nieśli chwałę polskiemu orężu: bitwa pod Orszą w 1514 r. z armią moskiewską, bitwa pod Kircholmem w 1605 roku z armią szwedzką, bitwa pod Kłuszynem w 1610 roku z armią rosyjsko-szwedzką, bitwa pod Beresteczkiem w 1651 roku z armią kozacko-tatarską, bitwa pod Chocimiem w 1673 r. z armią turecką, bitwa pod Wiedniem w 1683 r. z armią turecką Kara Mustafy, gdzie polska jazda pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego stanęła obok sił austriackich i niemieckich de facto w obronie chrześcijaństwa w Europie, bitwa pod Hodowem w 1694 roku z armią tatarską, gdzie 400 polskich żołnierzy w tym 100 husarzy pokonało 40 tysięczną jazdę tatarską.
3. Pod zaborami – w wyniku III rozbioru w 1975 r. Rzeczpospolita zniknęła z mapy Europy a wraz z nią zniknęła polska kawaleria. Okazuje się jednak, że tylko teoretycznie bo zanim do tego doszło to w 1792 r. pod Zieleńcem polska kawaleria narodowa ( tak odtąd nazywano husarię ) odniosła znaczny sukces pokonując armię Imperium Rosyjskiego. W roku 1808 czyli w trakcie trwania wojen prowadzonych przez Napoleona Bonapartego w Europie, polska jazda ( będąca wówczas w jego służbie ), znowu zadziwiła cały świat. Na przełęczy pod Samosierrą, 130 polskich szwoleżerów w kilka minut pokonało silnie umocnioną przełęcz bronioną przez 3500 Hiszpanów z 16 działami, co otwarło wojskom Napoleona drogę na Madryt. W dalszej części tego rozdziału autor charakteryzuje umundurowanie, uzbrojenie, wyposażenie oraz stosowana taktykę przez kawalerię Księstwa Warszawskiego, kawalerię w powstaniach listopadowym i styczniowym ( bitwy pod Stoczkiem, Nową Wsią, Dębem Wielkim ).
4. Po odzyskaniu niepodległości – w tym rozdziale autor rozprawia się z rozpowszechnionym przez całe lata mitem o międzywojennej konnicy szarżującej z szablami na niemieckie czołgi. Owszem, postęp techniczny w znaczący sposób wpłynął na wojskowość. Pojawiły się samoloty, czołgi oraz artyleria dalekiego zasięgu, co powodowało, że na ówczesnym polu walki, miejsca dla kawalerii jest coraz mniej. Ale to dzięki kawalerii polska armia odniosła w 1920 roku pod Komarowem zwycięstwo nad armią rosyjską pod dowództwem Budionnego, co przyczyniło się w znaczący sposób do ponadczasowego zwycięstwa podczas tzw. Cudu nad Wisłą. Za ostatnią szarżę polskiej kawalerii historycy uznają atak ok. 200 polskich kawalerzystów wiosną 1945 r. na silne bronione pozycje niemieckie pod Borujskiem ( wieś stanowiąca element umocnień niemieckiego Wału Pomorskiego ). W końcowej części swego opracowania, autor z wyczuwalną nostalgią informuje czytelnika, że ostatni oddział kawalerii został rozwiązany w 1948 roku. Ale w celu kultywowania jej tradycji w roku 2000 został utworzony Szwadron Kawalerii Wojska Polskiego, który możemy podziwiać m.in. podczas Święta Wojska Polskiego ( 15 sierpnia ).
Autorski tekst doktora Marka Groszkowskiego dopełniają nie tylko fotografie eksponatów muzealnych uzbrojenia jeźdźców, rycerzy, husarzy itd. W albumie znajdują się także współczesne fotografie miejsc i budowli, gdzie swoje bitwy wygrywała jazda polska. Wydawca publikacji zadał sobie dużo trudu by zamieszczony tekst dopełniały fotografie autentycznych elementów uzbrojenia, znajdujące się w wielu muzeach zagranicznych a także będących w posiadania prywatnych kolekcjonerów. Na osobną uwagę zasługują fotografie grup rekonstrukcyjnych, których uczestnicy przy okazji rocznic okolicznościowych odtwarzają przebieg bitew czy ich epizodów sprzed kilku wieków. Najważniejsze wydarzenia historyczne, opisywane przez autora, zilustrowane zostały także reprodukcjami obrazów naszych oraz zagranicznych największych malarzy.
UWAGA!
Tradycyjnie do każdego zakupionego egzemplarza dodajemy wartościowy prezent w postaci innej książki.
