Opis
Dzięki sprzyjającym okolicznościom historycznym w bieżącym roku wielotysięczna społeczność pracowników leśnictwa w naszym kraju świętuje 100. rocznicę powołania Lasów Państwowych. Z uwagi na rolę i znaczenie jakie odgrywa las dla każdego mieszkańca naszego kraju, warszawskie Wydawnictwo SBM przygotowało okolicznościowy album, upamiętniający stulecie polskiego leśnictwa. Jak przystało na jubileuszowe opracowanie, w pierwszej części znany propagator wiedzy przyrodniczej Bartosz Szpojda (leśnik z wykształcenia, związany z miesięcznikiem „Drwal”), w bardzo przystępnej formie prezentuje historię polskiego leśnictwa. W swej syntetycznej opowieści o dziejach gospodarki leśnej na historycznych terytoriach naszego państwa, autor przypomina, że zasoby leśne oraz żyjąca w nich zwierzyna były w obrębie zainteresowań władców od początku istnienia naszej państwowości. Potwierdzeniem tych zamierzeń są liczne statuty, które regulowały np. wypasy bydła w lasach jak i też chroniły szczególnie cenne gatunki drewna przed nielegalną wycinką. Z dzisiejszej perspektywy, niezwykle ciekawa jest ocena postępowania, w sprawie ochrony zasobów leśnych przez władze zaborcze po utracie państwowości w roku 1772. Mimo zróżnicowanych uwarunkowań prawnych w poszczególnych zaborach, ówczesne władze próbowały chronić zasoby leśne, uważając, że najlepszym sposobem ochrony będzie ich prywatyzacja. Przed niezwykle trudnym zadaniem w kwestii zarządzania zasobami leśnymi stanęły władze odrodzonego państwa polskiego w roku 1918. Mimo licznych trudności gospodarczych (np. hiperinflacja) oraz zawirowań wojennych z Rosją i Czechosłowacją, nowe władze już w roku 1919 podjęły pierwsze działania legislacyjne, zabezpieczające przed nadmierną dewastacją lasów prywatnych, a wielu leśników postulowało by wszystkie lasy znajdujące się na terytorium odrodzonego państwa całkowicie upaństwowić.
Finałem zawiłych sporów o formę organizacji leśnictwa w naszym kraju było rozporządzenie, podpisane przez Prezydenta RP, Stanisława Wojciechowskiego, 30 grudnia 1924 roku , które regulowało organizację lasów państwowych, tworząc z nich osobną gałąź gospodarki. Szybko jednak okazało się, że wprowadzone zmiany były tak rewolucyjne, że wystąpiła konieczność opracowania zupełnie nowych uregulowań prawnych, co zaowocowało uchwaleniem sejmowej ustawy w roku 1936. Zawarto w niej wszelkie wersje przepisów prawnych oraz oficjalnie nadano nazwę Lasów Państwowych. W dalszej części swej opowieści o dziejach naszego leśnictwa, autor w zajmującej formie przypomina najważniejsze wydarzenia w okresie powojennym, w okresie transformacji ustrojowej po 1989, kończąc na wieku XXI. W ostatniej części, swej historycznej opowieści o lasach, autor charakteryzuje organizację oraz model zarządzania Lasami Państwowymi na tle nowych potrzeb i wyzwań powodowanych np. faktem członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej. Znalazły się tutaj także liczne zestawienia statystyczne np. gatunków drzew, liczebności zwierzyny łownej oraz syntetyczna charakterystyka naszych największych kompleksów leśnych ( autor opisuje 13 takich kompleksów ). Istotnym dopełnieniem interesującego tekstu autora są liczne reprodukcje historycznych dokumentów , fotografie obiektów archiwalnych oraz najważniejszych postaci związanych z leśnictwem. W końcowej części tego rozdziału znajduje się natomiast wielkoformatowa mapa naszego kraju z umiejscowieniem największych kompleksów leśnych.
W drugiej części prezentowanego opracowania dwoje uznanych naukowców – prof. dr hab. Joanna Kapusta oraz dr Piotr Kapusta – reprezentujących krakowskie środowisko naukowe, objaśniają czym jest las z ekologicznego punktu widzenia. Złożone i niezwykle skomplikowane zbiorowisko roślinne jakim jest las było, jest i pozostanie nadal nie tylko miejscem życia tysięcy gatunków fauny i flory ale także źródłem skomplikowanej wiedzy przyrodniczej. Dla przeciętnego mieszkańca naszej planety las kojarzy się z dominującą obecnością wysokich drzew. Poniżej jednak występują równie liczne warstwy niższych krzewów, a jeszcze niżej przedstawiciele leśnego runa ( krzewinki, mchy , grzyby ). Wymieniona mnogość różnych gatunków leśnej flory, jest zamieszkiwana z kolei przez tysiące przedstawicieli leśnej fauny od mikroskopijnych owadów poprzez niewielkiej wielkości nornice aż do przedstawicieli grubej zwierzyny jak żubry, niedźwiedzie czy jelenie. W naszej strefie klimatycznej, wymieniona różnorodność gatunkowa fauny i flory egzystuje w zmieniających się porach roku co dodatkowo utrudnia poznanie i zrozumienie mechanizmów nią rządzących.
Aby choć w części przybliżyć tę skomplikowaną problematykę, autorzy w prezentowanym albumie postanowili opowiedzieć o całorocznym życiu polskiego lasu. Treść tej fascynującej opowieści została przedstawiona w czterech zasadniczych częściach – zgodnie ze zmieniającymi się porami roku: Wiosna, Lato, Jesień i Zima. W każdej z wymienionych pór roku, autorzy opisują różnorodne wydarzenia, i zjawiska jakie zachodzą w lesie, i są charakterystyczne dla danej pory roku. Charakterystykę tych przyrodniczych fenomenów zachodzących w wymienionych porach roku, każdorazowo poprzedza syntetyczne wprowadzenie, w którym autorzy niejako podpowiadają czytelnikowi jakie zmiany zachodzą w wymienionych częściach lasu i jakie zmiany zaobserwować można w zachowaniu się leśnej fauny wraz ze zmieniającymi się porami roku. Należy przyznać, że zastosowana przez krakowskich przyrodników, forma opisu skomplikowanych zjawisk przyrodniczych, jaką zaprezentowali w przedkładanym opracowaniu, od pierwszych wersów budzi zainteresowanie a nawet podziw. Jeśli dodamy do tego niezliczoną mnogość fascynujących fotografii przedstawicieli naszej leśnej fauny i flory to okaże się, że prezentowany album w istotny sposób może dopełnić jubileusz 100 rocznicy powołania Lasów Państwowych.
UWAGA!
Tradycyjnie do każdego zakupionego egzemplarza dodajemy wartościowy prezent w postaci innej książki.
